Ülkemizin en güzel illerindendir Kahramanmaraş. örfü ileolsun adeti ile olsun kurtuluş savaşından önce bile kendinden ödün vermemiştir.onları yozlaştırmaya çalışanların sonunu sahip olduğu madalya fazlasılagöstermektedir. bir çok köyünde hala örf adetler canlı tutulmaktadır.ayrıcaKahramanmaraş dondurmasıyla dünyaya nam salmıştır.Asıl adı Markasi?dir. Halk dilinde Maraşolarak değişmiştir. Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahramancasavunduklarından meclis tarafından 2 Şubat 1922?de kahraman ünvanı verildi.bugüzel ilin adetleri o kadar çoktur ki hepsini anlatmaya sayfalar yetmez.Enbelirgin olanları şunlardır.
Düğün Adetleri
Unutulmayan örf ve âdetlerimiz oldukça çoktur. Bunlardanbiride "Düğün Âdetleri"dir. Halk çoğunluğunu orta tabakanın teşkilettiği Kahramanmaraş'ta yüzyıllardan beri süregelen düğün âdetlerini bugün deher mahallede, her evde ve her mevsimde görebiliriz. Yabancılar için gayet orijinalve hoş, düğün sahipleri için gerekli ve çocuklar için bir eğlence olan bu güzeldüğün âdetlerini, dolayısıyla mutlu bir yuvanın kurulabilmesi için gösterilenbu çabaları, kız görme, şerbet, nişan, kına, gelin getirme, düğün, nikâh,gerdek ve el öpmeler diye özetleyebiliriz.
Görücü (Kız Görme)
Kahramanmaraş'ta evlenmelerin büyük bir kısmı görücülerinaracılığı ile olur. Aileler oğulları evlenme çağına gelince kız görmeyebaşlarlar. Oğlan evlenmek isteğini söylemekten çekindiğinden bunları bazıhareketlerle göstermeye çalışır örneğin elbisesini suya ıslatıp yıkamadan asar.
ŞerbetŞerbet günü, bir Pazartesi veya Perşembe günüdür. Heriki ailenin tuttuğu kadınlar tarafından hısım ve akrabalar şerbete davetedilirler. Konuklara oğlan evi tarafından gönderilen meyve, tatlı ve çerezlerikram edilir. Yine oğlan evinin gönderdiği şeker şerbet yapılır. Şerbetdağıtılırken kaynana kız yüzük takar. Hocalar dualar okur. Nişandan sonra oğlanevinin akrabalaarı tek tek gelini görmeye gider ve hediye götürülür.
Düğün Hamamı Kız evi, oğlan evinin kiraladığı hamama yineakrabaları ile giderler. Saçları örülüpaltın mahmudiyelerle süslendikten sonra başı bağlanır. Bundan sonra gelinin öntarafına yeşil, arka tarafına kırmızı olmak üzere iki tane duvak bağlanır,ayağı sarı edik ile çorap giydirilir. Kollarında kırmızı kurdela bulunansağdıçlar gelinin yanlarında; natırönde, arkasında da kız evinin gelin olacakçağa gelmiş kızları bulunur.
Kına cumartesi günü öğleden sonra oğlan evi, kız evine giderve kaynanasının eli geline öptürüldükten sonra kaynana gelinin avucuna kınakoyar. Burada kullanılan tahta kaşık oğlan evin gider. Herkes gittikten sonragelin avucundaki kınayı evin duvarına çarpar. Bu davranışı gelinin o kına gibitertemiz evi bırakmış olduğuna delalet eder.
Bugün gelinler arabalarla götürülüyor. Araba geleneği de önemlidir. Araba ne kadar çokolursa düğün o kadar şerefli sayılır. Gelin arabasının önüne halktan ip gerenolursa şoförün yanında oturan kayın peder, avuç dolusu bozuk para fırlatır.Gelin oğlan evinin kapısında kayın pederinin elini öper, kaynana gelinin ayağıönünde boş bir şişe kırar ve çocuklara para atar. Gelin merdivenden çıktıktansonra kaynananın kolunun altından geçer.
Dini NikahÇoğunlukla öğleden sonra yapılır. Kız ve oğlanvekilleri, şahitleri, imam efendi ve oğlan ile kızın babaları bulunur. Kızınvekilliğini kendisine nikah düşmeyen bir kişi üzerine alır. Vekillik alırken buadam şahitlerin huzurunda geline üç defa "Beni vekil kabul ettiniz mi?"diye sorar, kızda "Evet" der veya sükût ederse "Sükûtikrardandır" deyip vekilliğini alır. İmam efendi nikah kıyar.
El Öpme Damat, gelin ve yakın akrabaları Pazar'a rastlayanbir günde kız evine el öpmeye giderler. Damat, kayın peder ve kaynanasının eliniöper
.
Kahramanmaraş İlinde
yeni doğan çocuğa bakış
İl merkezi, ilçe ve köylerimizde öteden beri yeni doğançocuklara yapılan işlem türlü özellikler göstermektedir. Bunlardan yaygınolanları şöylece toplayabiliriz.Çocuk doğunca göbeği, beş parmak ya da birsüngüç (Baş parmak ile şahadet parmağı arasındaki uzunluk) yukarıdan makaslakesilir. Biraz daha yukarıdan kesilirse sesinin güzel olacağına inanılmaktadır.Çocuk oğlan olursa kesilen göbeği "Ahırcı olsun, malcı olsun, çiftçi olsun"diye ahıra gömülür. Kız olursa "Don (Çamaşır) yusun, çalışkan olsun, temizolsun diye suya atılır.Ebe göbeği keserken çocuk kız ise, çoğunlukla Peygamberya da uğurlu saydıkları kişilerden birinin adını göbek adı olarak koyar.Loğusa'ya üç güne kadar su verilmez. Önce yağ ile pekmez karışımı hafifçekaynatılıp içirilir. Bu üç gün içinde yoğurt ve süt vermeyi de doğru bulmazlar.Çocuk doğunca ebe tarafından tuzlanır. Bu işi, ağzı ve bedeni kokmasın, çocuksağlam ve pişkin olsun diye yaparlar. Yıkama işi doğumdan 5 - 10 dakika sonrayapılır. Çocuğu yıkarken ayaklarından tutup baş aşağı sallandırmak adettir. Buiş yapılırken "Boynu ve kolları uzun olsun" denir. Sonrakundaklayarak beşiğe konur. Aradan üç gün geçince çocuğun altına toprakbırakılır.Çocuk yürümeye geçinceye kadar toprak koyma işi devam eder. Topraktayatan çocuğun gürbüz olacağına inanılmaktadır. Üç ezan sesi duyulmadan çocuğameme vermek doğru sayılmaz. Asıl adının da, yaşlı bir kişi tarafından çocuğunkulağına ezan okunarak verilmesi şarttır.Çocuk kırkını doldurmadan öncebulunduğu odaya su konmaz. Konursa çocuğun şeytanlar tarafından sudaboğulacağına inanılır. Kırkı çıkmayan kadın ve çocuklar, diğer kırkı çıkmayankadın ve çocukların yanlarına alınmaz.Kırk basan çocuğun hastalanıp öleceğinedair inançlar yaygındır. Komşu bulunan kırklı kadınların birbirlerine gelmelerimutlaka gerekirse dikiş iğnesi verip öpüşürler. Yeni doğan bir çocuğun yanınaçocuğu durmayan bir kadın sokulmaz. Şayet gelirse çok dikkat edilir. Çocuğudurmayan kadının öbür çocuğun üzerine silkelenmesinden korkulur. Bu davranışolursa çocuğun öleceğine ya da sakat kalacağına inanılır. Silkelenen kadınkendi çocuğundaki yaramazlığın öbür çocuğa geçeceğini sanır. Öbür tarafta bunuböyle düşünür. Bu silkinme olayına "Tıbıkası Geçti" denir. Çocuğungöbeği düşmeden komşulara evden hiçbir şey verilmez. Kırklı çocuğu evde yalnızbırakmazlar. Baş ucuna ya Kur'an-ı Kerim ya da bir süpürge koyarlar.Doğumdankırk gün sonra çocuk ve ananın kırkı çıkarılır. Bunun için en az kırk deliklibir süzgeç yahut hamam kesesinden üç tas su geçirmek şarttır. Bu üç tas su anave çocuğun başından aşağı dökülür. Tastaki suyu dökmeden önce, bunu yapacakolan kadın, "Kırk, kırk, kırk, ..." elini tastaki suya kırk defaçarpar. Hamam olan yerde, doğuran kadın hastalıklarını atmak için terletilmesiyoluna gidilir. Bundan başka, bir yumurtanın içine türlü baharat karıştırılarakbedenine sürülür. Bazı yerlerde doğumun yedinci ve yirminci günlerinde de kırkçıkarma işlemleri yapılmaktadır.
Yöresel Yemekler
Tirşik çorbası Ekşili et kabak Tarhana çorbası Eşkilayesulusu Ekşili çorba Nohut yahnisi Simit körftesi Söörme Kısır köftesi Taspilavı Yavan köfte Acem (Havuçlu) pilavı İçli Köfte Fıstıklı pilav Çiğ köfteÇökelek böreği Bezdirme köftesi Bayram çöreği Ekşili köfte Yoğurtlu köftePatlıcan dolması Kabak dolması Biber dolması Ekşili Kebab Ciğer Kebabı YaprakSarması Ekşili Bamya Patlıcan Kebabı Bulamaç Kuru Dolması Dövmeli MercimekÇorbası Yoğurtlu Dövme Çorbası Pıt Pıt Lapası Bulamaç Kabak Lapası SömelekKöfte Maraş Pilavı Dövme Aşı Tavuklu Pilav Peynirli Börek Saç KavurmasıKülbastı Et Böreği Leğen Çorbası Bezdirme Bazlama Maraş Paçası Suluyağlı KöfteYoğurtlu Kebab Mımbar Dolması İçli Köfte
Tatlılar
Dondurma Harmanda Baklava İllende Hapısa Fıstık ezmesiBaklava Kadayıf Peynir helvası Un helvası Çullamatatlısı Un Sucuğu PestilSucuğu Samsa Bastık, pestil,kırma Un ve Pestil SucuğuBaklavaFıstık Ezmesi
Kahramanmaraş'ın Milli Kültürünün özünü teşkil eden folklordeğerlerimiz içinde halk oyunları ilk sırayı alır. Kahramanmaraş'ın folkloryapısı Akdeniz, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu etkileri altındakalmıştır. Bu nedenle, ilin çeşitli yörelerinde bu etki alanları değişikkarakterler göstermektedir. Kahramanmaraş merkezindeki milli oyunlarınbaşlıcalarını şöyle sıralayabiliriz: Ceren, piri, abak, bertizi, kelek, bevdi,çoban, Kahramanmaraş üç ayağı, Kahramanmaraş halayı ve koçevi gibi oyunlardır.Bu oyunlar davul ve zurna eşliğinde oynanır. Milli oyunlarda giyilenkıyafetler, başta üzerine kırmızı poşu sarılmış keçe külah, sırtta sırma veyasimli aba, sim-sırma ile işlenmiş kadife döşlük, döşlüğün altında tek düğmeliyakasız gömlek, altta sim-sırma işlenmiş şalvar, belde palaska, ayakta açıkmavi renkte çorap ve Kahramanmaraş'a özgü gülşeftali yemeni giyilir. Bu millikıyafetlerin esas kökeni Kahramanmaraş'ın mahalli çete kıyafetlerindengelmektedir
Kahramanmaraş;ta eskiden kullanılan yöresel kadın kıyafeti;Başta renkli veya beyaz poşu, sırtta üç etekli zıbın, fistan, cepken, (Fermane)belde kuşak, ayakta topuklu kunduradan oluşmaktadır. Yöresel erkek kıyafetiise; Başta poşu, keçe ve külah, sırtta renkli mintan üzerinde sırma ve simlicepken, belde simli silahlık, ayakta bordro siyah şalvar, çizme veya yemeniayakkabı ve çoraplardan oluşmaktadır. Eskiden erkeklerin birçoğu sahtiyan vegönden yapılmış çizme, postal çarık giyerlerdi. Kadınlar ise sahtiyan ve göndenyapılmış "Gülşeftali" veya sarı renkte ökçeli nalçalı"Edik" kaluç kundura giyerlerdi. Çoraplar ise yünden veya keçikılından yapılmış dizleme idi.Ayrıca maraş şivesiylede farklılıkgöstermektedir. buna bir kaç örnek vermek gerekirse
-şu hapaplaa(takonya) sana bi vurursamm nefesiii keseriimmhaaaaa
--şu püsüğü fıncıt şurdan da yemeğimiz yiyek
--şiiit edee notingg bahımm işler nasıl hoooo
--geliik gidiik sizi evde bulamiik heeeri
--keelee bacım biz hergün erkenden yatiikk...
sabanan işee gediiikk.. yaa...
--şurdan ayhırı gettik mi yola çıharık..
--Aaşamdan sonaa evedemisiiz gıı? evdeysazzz bizim herifinensize oturmaya gelicik. iki cor neyin ederikk