Osmanlılardöneminde saraylarda "karsambaç" adı verilen bir yiyecek türü varmış.Bu yiyeceği yapmak için, dağlarınpek güneş görmeyen yamaçlarında kuyular açılır ve bu kuyular kış mevsimindekarla doldurularak saklanırmış. Yazın sıcak günlerinde,süt ve diğer çeşitli meyve suları bu karla karıştırılarak soğutulurmuş (buyöntem halen Kahramanmaraş'ta yapılmakta.) Daha sonra bu karışıma osıralarda Halep'ten gelen şekerde eklenmiş. Zaman zaman şekerin dışındapekmez ve balda katılmış.
Osmanlısaraylarına ve asil konaklarına yabani orkide (sahlep) satan Maraşlı Osman Ağa,yörede "cinsel gücü artırıcı" olarak bilinen bu içeceğinartanını bir gün saklamak için kara gömmüş. Ertesi günü baktığında,sahlebin kıvamındaki değişiklik dikkatini çekmiş. Süt, şeker ve sahlepkarışımının yoğunluk kazandığını ve sakız gibi uzadığını görmüş. Bu yenigıda maddesinin tadına bakan herkes pek çok sevmiş. Sahlepli karsambaçolarak başlayan bu gelişme üç kuşak sonra Maraş Dondurması olaraktanınmaya başlamış.
Kahramanmaraş'ı çevreleyenAhırdağı'nın yamaçlarında özellikle kekik, keven gibi rayihalı otlarla beslenenkeçilerin sütünden, birinci kalite sahlepten üretilen bugünkü"Kahramanmaraş Dondurmasındaki" en büyük özellik sütün keçi sütüolmasından kaynaklanıyor. Ahırdağı yamaçlarında beslenen keçilerin sütüönce bir eksper tarafından kontrol ediliyor. Özellikle sütteki yağ oranınınbelirli bir yüzdenin altına düşmemesi gerekiyor. 90 derece sıcaklıktakaynatılan sütler, mikroorganizmalardan arındırılıyor. Daha sonra bu süteönce sahlep, ardında şeker katılıyor. İyice karıştırılan bu karışım, 6-8 saat dinlendirdiktensonra -6 derecede soğutulduktan sonra tüketime sunuluyor. Yapılanlaboratuvar çalışmaları "Kahramanmaraş Dövme Dondurması"nınA-B-C-D ve E grubu vitaminleri ile kalsiyum fosfor, magnezyum, sodyum,potasyum demir ve çinko gibi minerallerden oluştuğunukanıtlamıştır. "Kahramanmaraş Dövme Dondurması"nın (sade) 100gramında 135 mg kalsiyum, 115 mg fosfor, 100 mg. sodyum, 160 mg. potasyum,0,1 mg. demir minerali, 130 mg. A, 0,21 mg. E, 0,25 mg. B, ve 0,13 mg.diğer vitaminlerin olduğu belirlenmiştir
KahramanmaraşDondurmasının halen A.B.D., Avustralya, Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri,Bulgaristan, Çin, İngiltere, Güney Kore, S.Arabistan, Tunus, Yugoslavya,Kıbrıs, Mısır gibi ülkelerde tüketildiği gözlemlenmektedir.
www.irfando.com 'dan alıntıdır.
MURAT SARI
MARMARA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ